Costau byw ar frig yr agenda i’r Gweinidogion Cyllid

DAETH Gweinidogion Cyllid o bob rhan o’r Deyrnas Unedig ynghyd yng
Nghaerdydd heddiw, a’r prif bwnc trafod oedd sut i gefnogi pobl a
busnesau wrth i filiau barhau i godi.

Mae prisiau bwyd, tanwydd, ynni, dillad, costau teithio a rhenti yn
parhau i gynyddu wrth i chwyddiant godi. Ac mae OFGEM wedi rhybuddio ei
bod yn debygol y bydd cynnydd pellach o tua £800 y flwyddyn mewn biliau
ynni ym mis Hydref. Mae pryderon cynyddol am effaith yr argyfwng ar
iechyd a lles unigolion.

Bu Gweinidogion Cyllid y DU yn trafod beth arall y gellir ei wneud i
helpu pobl i ymdopi â’r argyfwng, a hynny mewn mewn cyd-bwyllgor sy’n
ystyried materion cyllidol ac economaidd sy’n effeithio ar y DU. Y
cyfarfod heddiw oedd y tro cyntaf i’r Pwyllgor gyfarfod yng Nghaerdydd.

Bu’r Gweinidogion hefyd yn ystyried pryderon am gyllid yn lle cyllid yr
Undeb Ewropeaidd, yn ogystal ag adfer ar ôl Covid a’r symudiad tuag at
sero net. Trafodwyd yr angen i fuddsoddi mewn ynni adnewyddadwy i
sicrhau diogelwch ynni, a sut mae sicrhau bod pobl yn gallu talu costau
eu hanghenion ynni yn awr ac yn y dyfodol.

Ar ôl y cyfarfod, ymwelodd Gweinidogion Gogledd Iwerddon, yr Alban a
Chymru ag Ysgol Gynradd Trwyn y De yn y Rhws – ysgol sero net gyntaf
Cymru.

Dywedodd Rebecca Evans, y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol:

“Mae angen i Lywodraeth y Deyrnas Unedig ddefnyddio’r dulliau sydd ar
gael iddi i gymryd camau brys pellach i dargedu’r bylchau mewn
cymorth, yn enwedig i helpu aelwydydd incwm is a theuluoedd â phlant,
ac i roi hwb i fusnesau sydd hefyd yn teimlo effeithiau’r cynnydd
mewn costau.

“Byddai cael gwared â’r holl gostau polisi cymdeithasol ac
amgylcheddol o filiau ynni cartrefi, er enghraifft, a chyflwyno cap
pris is ar gyfer aelwydydd incwm is, yn eu helpu i allu talu am eu
hanghenion ynni ar hyn o bryd ac yn y dyfodol.

“Mae ein cyllideb bellach yn werth o leiaf £600m yn llai na phan
luniwyd ein cynlluniau gwario y llynedd. Rydym yn galw ar y Canghellor
i’w chynyddu yn unol â chwyddiant fel y gallwn gefnogi adferiad y GIG
yn dilyn y pandemig, buddsoddi mewn swyddi a thwf, a rhoi hwb i’n
hymateb o ran costau byw.”

Wrth siarad ar ôl y cyfarfod, dywedodd Gweinidog Cyllid Iwerddon, Conor
Murphy:

“Roedd neges glir ar y cyd i’r Trysorlys heddiw – mae’n rhaid
gwneud mwy i helpu aelwydydd a busnesau sy’n wynebu argyfwng costau
byw na welwyd ei debyg o’r blaen. Er bod y Trysorlys wedi cyhoeddi
cymorth i ddinasyddion, rhaid iddynt nawr ystyried cefnogi busnesau
sydd hefyd yn wynebu costau tanwydd ac ynni uwch, wrth iddynt hefyd
geisio adfer yn dilyn effaith pandemig Covid-19. Ynghyd â
Gweinidogion Cyllid Cymru a’r Alban, pwysleisiais wrth Brif
Ysgrifennydd y Trysorlys fod angen cymryd camau pellach. Galwais
unwaith eto ar y Trysorlys i leihau treth ar werth ar filiau ynni.

“Dywedais eto hefyd wrth Brif Ysgrifennydd y Trysorlys fod angen
sicrhau nad yw absenoldeb Gweithrediaeth yn rhoi dinasyddion y Gogledd
o dan anfantais o ran y taliad £400 o dan y Cynllun Cymorth Biliau
Ynni. Rydym wedi ymrwymo i barhau â’r trafodaethau rhwng fy Adran a’r
Trysorlys i sicrhau bod ateb yn cael ei ganfod i ddarparu cymorth yn
lleol.”

Meddai Ysgrifennydd Cabinet yr Alban dros Gyllid a’r Economi, Kate Forbes:

“Wrth i ni barhau â’n hadferiad economaidd o’r pandemig a’r argyfwng
costau byw presennol, mae’n rhaid inni sicrhau bod adnoddau’r
llywodraeth a’r sector cyhoeddus yn cael eu targedu’n gadarn at
gyflawni blaenoriaethau clir, gan gynnwys mynd i’r afael â thlodi
plant, tyfu’r economi a chyrraedd ein targedau newid hinsawdd.

“Yn ôl Comisiwn Cyllidol yr Alban, gostyngodd Cyllideb gyffredinol yr
Alban 5.2% mewn termau real rhwng 2021-22 a 2022-23, a rhagwelir
gostyngiad pellach o 1% mewn termau real tan 2025-26.

“Er ein bod yn gwneud popeth o fewn ein gallu gyda’r adnoddau ariannol
cyfyngedig a’r pwerau cyfyngedig sydd ar gael i ni ar hyn o bryd i
fynd i’r afael â chostau byw cynyddol, mae angen i Lywodraeth y
Deyrnas Unedig ddefnyddio’r pwerau sydd ar gael iddynt i helpu’r rhai
mwyaf anghenus, gan gynnwys pobl ar aelwydydd incwm isel a theuluoedd
â phlant, yn ogystal â busnesau.”